ZEMİNDEKİ kar yükü değerleri TS-498:2021 de verilen değerler ile uyumludur.

ÇATIYA etkiyen kar yükleri TS-EN 1991-1-3 e göre çatı formu (düz, tek veya çift akıntılı, tonoz, kubbe) dikkate alınarak hesaplanmıştır. TS-498:2021 de bu istenmektedir.

Parapet önünde, çatılar arası vadilerde, yanında yüksek bina olan çatıda kar birikmeleri TS-EN-1991-1-3 de verilen formüller ile hesaplanmıştır

Rüzgar yükleri TS-EN-1991-1-4 e göre hesaplanmıştır.

Seçilen rüzgar hızı ve arazi kategorisi yapının yapıldığı bölge ile uyumludur.

Rüzgar etki katsayıları 4 farklı yönden dış basınç ve negatif ve pozitif iç basınç katsayıları yapı modeli üzerinde gösterilmiştir.

Rüzgar dış basınç etki katsayıları hesaplanırken çatı tipi, eğimi, cephelerin açık, yarı açık, kapalı olması gibi durumlar dikkate alınmıştır.

Rüzgar iç basınç katsayıları TS-EN-1991-1-4 de belirtilen kurallara göre boşluk oranları dikkate alınarak hesaplanmıştır.

Kar ve rüzgar yükleri çatı aşık ve cephe kuşaklarına etki alanları ile uyumlu olarak atanmıştır.

60 metreden uzun binalarda dilatasyon yapılmış ya da TS-EN-1991-1-5 e göre hesaplanan yaz ve kış için sıcaklık değişimleri dikkate alınmıştır.

Tavan vinçlerinin yük analizi aisc design guide 7 veya TS-EN-1991-3’e göre yapılmıştır.

Tavan vinci tekerleklerindeki maximum reaksiyon kuvveti Rmax, üreticilerin verdiği benzer özellikteki vincin katalog değerleri ile uyumludur.

Proje sahibi ileride tavan vinci kapasitesini arttırıldığında, tüm projeyi yeniden hesaplanması gerektiğini bilmektedir.

Tavan vinci üreticisinin gezer vinç yürüme yolunu değiştirme imkanı yoktur. Gezer vinç yürüme yolu çelik yapısal sistemin bir parçasıdır. Makine mühendisinin değiştirme yetkisi bulunmamaktadır.

Gezer vinç yürüme yolu tasarımı vinç üretici yapacaksa, yukarıda belirtilen standartlara uygun hesaplar ruhsat aşamasında verilecektir.

Çatının kullanım şekline (insan çıkmayan, insanların toplandığı, bahçe katı) uygun çatı hareketli yükü seçilmiştir.

Normal ve batarkatlardaki hareketli yük TS-498 veya TS-EN-1991-1-1 uygun olacaktır.

Çatı kaplaması seçiminde çatıya etkiyen kar, rüzgar , çatı hareketli yükü değerinin en büyük değeri hesaplanmış ve kaplama seçiminde kullanılmıştır.

Çatı ve cephe kaplamasının çatı aşık ve kuşaklara bağlantı hesaplarında kullanılacak rüzgar yükü verilmiştir.

Düz ve etrafı parapetle çevrili çatılarda yağmur suyu birikmesi problem olur. Bu durum dikkate alınmıştır. Yağmur yükü için ASCE-07-22 den faydalanılmıştır.

Yapıya etkiyen yükler aşağıda belirtilen güncel standart ve yönetmeliklere uygun hesaplanmıştır.

Çift akıntılı çatılarda tam, kar, sadece tek tarafta olan yarım kar yüklemesi bulunmaktadır. (TS-EN-1991-1-3)

Rüzgar soldan, sağdan, önden, arkadan ve iç basıncın pozitif ve negatif değeri için 8 farklı rüzgar yüklemesi yapılmıştır. (TS-EN-1991-1-4)

Termal etkiler (sıcaklık değişimi) çelik yapıda uzama ve kısalmaya sebep olur. Yaz ve kış için pozitif ve negatif sıcaklık farkını için iki farklı termal yükleme yapılmıştır. (TS-EN-1991-1-5)

Bir çelik yapı birden fazla holde gezer vinç çalışabilir. Her gezer vinci tam kapasite ile holün solunda ve sağında olduğu durumlar için hol sayısının 2 kati kadar vinç yüklemesi yapılmıştır. (EN-1991-3 veya AISC-Design Guide 7)

Yük birleşimler kullanım yerlerine göre gruplanarak hesap raporlarında verilmiştir.

Yapı elemanlarının tasarımı (ULS) için kullanılacak yük birleşimleri 2016 Çelik Yapılar ve 2018 Deprem Yönetmeliklerinde belirtilen kurallara uygundur.

Sehim kontrolleri için 2016 çelik yapılar, AISC Design Guide 3, MBMA(Metal Building Manufacturers Association) tarafından verilmiş yük birleşimlerinden ile uyumludur.

2007 ve 2018 Türk Deprem Yönetmeliklerinde çelik yapı elemanlarının birleşimlerinde dayanım fazlalığı katsayısı ile arttırılmış deprem etkileri dikkate alınarak tasarım yapılması istenmektedir.

Temellerin taşıma kapasite ve yapının dönme kontrollerinde deprem etkileri dayanım fazlalığı katsayısı ile artırılmış yük birleşimleri kullanılmıştır.(SLS+Deprem(D))

Yapının taşıyıcı sistemini açıklayan krokiler verilmiştir. Yapısal sistem krokilerinde;

Mesnetler

Çubuk uç serbestlikleri

Mesnet çökmeleri

Tasarımı yapılan çelik birleşimleri tanımlayan nokta bilgileri

Çubuk elamanların en kesit isimleri ve malzemeleri

Yanal burkulmayı önlemek için kullanılan yanal desteklerin konumu

Yukarıda belirtilen bilgiler temel, kolon yerleşim,çatı planı, önden ve yandan görünüşler üzerinde hesapların incelenebilmesi için verilmiştir.

Yapının boyutlarını gösteren ölçüler bulunmaktadır.

Her iki yönde ankastre mesnet varsa;

Kolon ayak hesaplarının çift yönlü moment etkisi altında hesaplanmıştır.

Tekil temel taşıma kapasitesinin, çift yönlü moment etkisi altında hesaplandığı geoteknik raporda görülmüştür.

Yanal burkulma özellikle dar başlıklı, yüksek H kesitli yapı elamanlarında tasarımında belirleyici olmaktadır.Yanal burkulma, eğilme etkisi altındaki kirişin basınç başlığının gövde ile beraber dönmesidir. Sap2000 ve benzeri yazılımlarda çatı aşık ve cephe kuşakları yapı modeline dahil edildiğinde, özellikle müdahale edilmezse Sap2000 kiriş tasarımda yanal burkulma boyunu aşıklar arası mesafe olarak hesap yapmaktadır.

Analizlerde yanal burkulma boyu aşıklar arası mesafe alınmış ve her aşıktan kirişe yanal destek atıldığı çizimlerde görülmüştür.Analizlerde yanal burkulma boyu aşıklar arası mesafe alınmış ve her aşıktan kirişe yanal destek atıldığı çizimlerde görülmüştür.Analizlerde yanal burkulma boyu aşıklar arası mesafe alınmış ve her aşıktan kirişe yanal destek atıldığı çizimlerde görülmüştür.Analizlerde yanal burkulma boyu aşıklar arası mesafe alınmış ve her aşıktan kirişe yanal destek atıldığı çizimlerde görülmüştür.Analizlerde yanal burkulma boyu aşıklar arası mesafe alınmış ve her aşıktan kirişe yanal destek atıldığı çizimlerde görülmüştür.

Kiriş burkulma boyu Sap2000’de override özelliği kullanılarak değiştirilmiş ve bu mesafeler dikkate alınarak yanal destekler teknik çizimlerde bulunmaktadır.

Kiriş ve kolonlarda stablite çaprazları yanal burkulmanın önlenmesine katkı sağlaması için çaprazı kirişe bağlayan levhanın H kirişin alt ve üst başlığının dönmesini engelleyecek şekilde bağlanmıştır. Sadece gövdeden yapılan birleşimler başlığın dönmesini engellememektedir.

2018 Deprem Yönetmeliğinde süneklilik seviyesine sınırlı yapılar için yanal destekler arası mesafe sınırlandırılmıştır. Bu mesafe en fazla 3-4 metre arasındadır. Çaprazlar arası mesafenin 3 metreden fazla olduğu durumlarda bu deprem yönetmeliği kuralı kontrol edilmiştir.

Çelik makaslı yapılarda TS-EN-1991-1-3’e göre rüzgar yükleri hesaplandığında, makas alt başlığında eksenel basınç kuvveti analizlerde görülmektedir. Çelik makas alt başlığının narinliğini önlemek için çelik makas;

Alt başlık düğüm noktalarından çaprazlanmıştır.

Alt başlığı çatı aşıklarında gelen yanal destekler ile tutulmuştur.

Alt başlığı 2L veya 2U profilden ise arası 20cm-30cm açılarak makasa dik yönde ataleti artırılmıştır.

Günümüzde betonarme kolon üstü portal çerçeve sistem ekonomik sonuç vermesi nedeni ile tercih edilmektedir. Portal çerçevenin çelik kolonunun taban plakasındaki kenar ankraj çubukları, betonarme kolon dışına en az 6 x ankraj çapı mesafesi olduğu görülmüştür.

Yapıda aşağıdaki yüzeysel temel tiplerini seçiniz.

Tekil temel

Sadece y yönünde sürekli temel, x yönünde bağ kirişi

X ve y yönünde sürekli temel

Radye temel

Tekil temeller boyutlarına göre (L, B, Df) kaç farklı tiptedir.

Tek yönde sürekli temel, kolonlara göre, tekil temellere benzetilerek boyutlarına göre gruplansa kaç farklı tip oluşur.

Bu farklı tiplerdeki temellere gelen reaksiyon kuvvetleri tüm ULS, SLS ve depremli yük kombinasyonları için gösterilmiştir.

Temel taşıma kapasitesi hesabında bha, bhad, fi, c, YASS gibi zemin özellikleri kullanılmaktadır.Burada içsel sürtünme açısı, fi, zemin türüne göre değişir. TS-498:2021 de içsel sürtünme açısının değeri kohezyonlu ve kohezyonsuz zemin türleri için verilmiştir. 14 ila 40 derece arasındadır. Geoteknik raporda;

USSC e göre zemin sınıfı verilmiştir.

Verilen içsel sürtünme açısı, zemin turu ile uyumludur.

Kohezyonlu killi zeminlerde oturma problem olacaktır. Geoteknik raporda oturma değerlendirilmiştir.

Sıvılaşma yer altı su seviyesinin yüzeye yakın olduğu, sadece kumlu zeminlerde deprem sırasında gerçekleşir. Geoteknik raporda,

Yapının yapılacağı yerde kumlu zemin ve düşük YASS söz konusudur.

Bu durumda sıvılaşma riski mevcuttur.

Geoteknik rapordan alınan zemin özellikleri ve boyutlarına göre gruplanmış, tekil temel veya tekil temele benzetilmiş sürekli temellerden elde edilen tekil temeller, üzerindeki kolondan gelen tüm yük kombinasyonları için mesnet reaksiyonları (N-M22-M33) dikkate alınarak temel taşıma kapasitesi hesaplanmıştır.

Depo hangar turu, iki yan yana portal çerçeveden oluşan, içinde gezer vinç ve arakat olan bir yapımız olsun.

Dış kenar kolon temelleri orta kolon temelinden daha fazla moment alır. (2 tip temel)

Arakat kirişini taşıyan arakat kolonu temeli kenar kolon temellerinden çok daha küçüktür (+1 tip temel)

Yapının kalkan cephede bulunan rüzgar kolonlarının alt ve üst mesnetleri genlikle basit mesnettir (+1 tip temel)

8 Farklı rüzgar, 2 farklı kar, 4 farklı vinç ve arakat nedeniyle hareketli yük söz konusudur. Böyle bir yapıda 100 den fazla yük birleşimi söz konusu olacaktır. 4 farklı boyuttaki temel için taşıma kapasitesi hesabi TDY-2018 madde 16.8.3 uyarınca tüm yük birleşimleri için yapıldığı görülmüştür.

Depo hangar turu yapılarda y yönünde stabiliteye sağlamak için çatı ve cephelerde çaprazlar bulunduğundan tek yönlü eksantrisite ex yeterlidir. Betonarme prefabrik yapılarda y yönünde çapraz bulunmamaktadır. Özellikle panel duvarların bulunmadığı akslarda temel taşıma kapasitesi hesaplanırken çift yönlü eksantrisite söz konusu olacaktır. Burada ex=M33/N, ey=M22/N dir. M22 ve M33 momentlerinin söz konusu olduğu temel taşıma kapasitesi hesaplarında kullanılan abaklar ve okunan değerler gösterilmiştir.